Gayrimenkul alım-satım işlemlerinde, tapuda gösterilen düşük bedellere karşı alınan yeni önlem ile birlikte gerçek satış bedelinin beyan edilmesi artık zorunlu oluyor. Yeni uygulama hem vergi adaletini sağlayacak hem de usulsüz işlemlerin önüne geçecek.
Tapuda Eksik Değer Beyanına Son Veriliyor
Türkiye’de gayrimenkul satış işlemlerinde yıllardır süregelen bir uygulama, yeni yasal düzenlemeyle sona eriyor. Artık konut ya da arsa satışlarında tapuda beyan edilen değer, gerçek satış bedeline tam olarak uygun olacak. Bu adım, hem Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen kayıt dışılıkla mücadele planının bir parçası hem de vergi gelirlerinin artırılması hedefinin önemli bir ayağı.
Uzun yıllardır gayrimenkul satışlarında satış bedelleri, rayiç değer üzerinden gösteriliyordu. Bu durum hem tapu harçlarının hem de gelir vergisi kalemlerinin düşük kalmasına neden oluyordu. Yeni sistem ile bu tür eksik beyanların önüne geçilmesi hedefleniyor.
Sistem Nasıl İşleyecek?
Yeni düzenlemeyle birlikte satıcı ve alıcı taraf, satış sözleşmesinde yer alan gerçek bedeli tapuda beyan etmek zorunda olacak. Bu kapsamda;
- Gayrimenkulün piyasa değeri tespit sistemi devreye alınacak.
- Tapu işlemlerinde beyan edilen bedel, elektronik ortamda çapraz verilerle kontrol edilecek.
- Fahiş farkların tespit edilmesi durumunda cezai işlem uygulanacak.
Ayrıca, değerleme raporları da zorunlu hale gelerek beyan edilen tutarın doğruluğu için temel kaynak olacak. Gayrimenkul Değerleme Uzmanları tarafından hazırlanan bu raporlar, işlemin resmiyetini artıracak.
Vergi Kayıpları Azalacak
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen çalışmalar, yıllık milyarlarca liralık vergi kaybı olduğunu gösteriyor. Gerçek satış bedelinin düşük gösterilmesi; tapu harcının, gelir vergisinin ve döner sermaye ücretlerinin eksik tahsil edilmesine neden oluyor.
Yeni sistemle birlikte bu kayıpların önlenmesi, devlet bütçesine önemli bir katkı sağlayacak. Özellikle büyükşehirlerdeki yüksek değerli konutlarda kaybın daha büyük olduğu belirtiliyor.
Alım-Satım Süreçlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yeni sistemle birlikte hem alıcıların hem de satıcıların daha dikkatli olması gerekiyor. Aksi takdirde hem idari para cezası hem de vergi cezalarıyla karşılaşmak mümkün. Gayrimenkul alım-satımında artık şu hususlara dikkat edilmeli:
- Satış bedeli mutlaka gerçek tutar üzerinden beyan edilmeli.
- Değerleme raporları resmi süreç öncesinde alınmalı.
- Tapuda yapılan işlemle banka transferi arasında çelişki olmamalı.
- Satıştan doğan gelir vergisi, beyan edilen tutara göre hesaplanmalı.
Bu değişiklikler özellikle ikinci el konut piyasasında şeffaflığı artıracak ve kayıt dışı işlemlerin azaltılmasına katkı sağlayacak.
Emlakçılar ve Uzmanlar Ne Diyor?
Gayrimenkul Danışmanları Derneği gibi sektörel kurumlar, düzenlemenin uzun vadede sektörü disipline edeceğini savunuyor. Ancak kısa vadede piyasada bir yavaşlama yaşanabileceği uyarısı da yapılıyor. Çünkü gerçek değerin beyanı ile birlikte harç ve vergiler artacağı için alım-satım maliyetleri yükselebilir.
Gayrimenkul uzmanı görüşleri ise bu adımın, sektördeki manipülasyonları önlemek açısından olumlu olduğunu belirtiyor. Ayrıca kayıt altına alınan işlemler sayesinde bankaların da kredi süreçlerini daha sağlıklı yürütebileceği ifade ediliyor.
Yasal Süreç Ne Zaman Başlayacak?
Yeni uygulamanın 2025 yılı içerisinde yürürlüğe girmesi bekleniyor. Yasa hazırlıklarının tamamlanmasının ardından Gelir İdaresi Başkanlığı ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nün birlikte koordineli şekilde süreci yönetmesi planlanıyor.
Vatandaşlar, bu yeni düzenleme hakkında detaylı bilgiyi Tapu ve Kadastro Müdürlüklerinden veya ilgili resmi platformlardan takip edebilir. Uygulama başlamadan önce gayrimenkul alım-satımı yapacak kişilerin mutlaka değerleme raporlarını temin etmeleri ve beyan sürecinde resmi tutarlara dikkat etmeleri öneriliyor.
